Principe-berekening Beregeningszones Noord-Brabant

In Noord-Brabant wordt het beregeningsbeleid geëvalueerd. Cruciaal daarin zijn zones rond natuurgebieden waarin het huidige striktere beleid van kracht blijft. Het doel van deze zones is om de hydrologische effecten van wijzigingen in grondwatergebruik buiten deze zones te dempen. Artesia heeft berekend wat de belangrijke processen en parameters zijn bij het toepassen van deze buffer-zones.

Schematische tekening van de model-opzet.
Schematische tekening van de model-opzet.

Om het effect van beregening op natuur te onderzoeken is een vereenvoudigd dwarsdoorsnede-model opgesteld. Hiermee kan de invloed van verschillende hydrogeologische eigenschappen en processen op de doorwerking van de verlaging in het natuurgebied worden onderzocht. Het effect van beregening in landbouwgebied op naastgelegen natuurgebied is een tijdsafhankelijk proces. Ook na het stopzetten van de beregening neemt de verlaging aan de rand van het natuurgebied nog toe.

Het resultaat van het refrentie-model.
Het resultaat van het refrentie-model.

Voor verschillende typen locaties in Noord-Brabant is een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd. Hierin hangt de gevoeligheid voor een verandering van verschillende parameters af van de waarden van de verschillende parameters. Bepaalde parameters zijn alleen gevoelig als ze zich onder of boven een bepaalde waarde bevinden.

Een belangrijke parameter voor het verlagingseffect in het natuurgebied is de aanvulling vanuit oppervlaktewater. Wanneer dit optreedt, zal het effect van beregening gedempt worden. Omdat deze aanvoer vaak niet mogelijk is in droge perioden, wanneer beregening optreedt, is in de hier gepresenteerde sommen deze aanvoer afwezig.

Voor alle onderzochte gebieden is het resultaat gevoelig voor het doorlaatvermogen van het pakket waaruit de beregening plaatsvindt, en de freatische berging. Een belangrijke parameter, die ook duidelijk verschilt tussen verschillende locaties in Brabant, is de weerstand tussen het freatische pakket en het pakket waaruit de beregening plaatsvindt. Bij een grotere weerstand zal de verlaging in het natuurgebied sneller optreden. Van grote invloed zijn dan de waarde van deze weerstand en de gespannen bergingscoëfficiënt.

Het resultaat van de gevoeligheidsanalyse.
Het resultaat van de gevoeligheidsanalyse.

Bij een lage weerstand treedt de verlaging vertraagd op in het natuurgebied, waardoor de meegenomen periode na de beregening van groot belang is. In werkelijkheid zal na een bepaalde tijd neerslag optreden, zal het oppervlaktewatersysteem weer actief worden en zal het effect van beregening worden tegengegaan. Totdat dit optreedt, zal de verlaging ten gevolge van beregening blijven toenemen.