Skytem fase 1

In september 2011 is door een helikopter van het Deense bedrijf Skytem over delen van de Nederlandse kust gevlogen: boven de waterwingebieden van PWN, Dunea (Inclusief Zandmotor) en Vitens (Ameland). Met behulp van een grote horizontale spoel zijn geo-elektrische metingen gedaan op een hoogte van 25-40 meter boven de grond. De weerstand van de grond kan met deze metingen worden bepaald, en daarmee de aanwezigheid en diepte van zout grondwater en kleilagen.

De uit de inversie afgeleide diepte van het zoet-zout grensvlak onder Meijendel en Berkheide, waar Dunea het grootste deel van zijn water wint.

Samen met de waterleidingbedrijven en de expertise van de Aarhus university heeft Artesia het vluchtplan opgesteld. Hierbij diende rekening gehouden te worden met bewoonde gebieden, maar ook met bijvoorbeeld een vliegverbod in de buurt van de gevangenis van Scheveningen, waar enkele maanden eerder Ratko Mladić was aangekomen.

Na het corrigeren en filteren van fouten in de data worden de gemeten elektrische signalen door middel van de zogenaamde inversie vertaald in een weerstandsmodel van de ondergrond. Met deze inversie kunnen de hydrologen weer aan de slag. In de eerste fase is de data vergeleken met allerlei soorten data uit zowel de algemeen toegankelijke database DINO als de DAWACO-database van de drinkwaterbedrijven. Hierbij is eerst gekeken naar het uit de inversie afgeleide zoet-zout grensvlak, en is deze vergeleken met VES-data, zoutwachters, grondwateranalyses en boorgatmetingen. De data bleek in het algemeen goed overeen te komen met deze puntmetingen.

Buiten het zoet-zout grensvlak zijn voor alle boorgatmetingen vergelijkingen gemaakt van de Skytem data over de volledige diepte van de metingen met de verschillende in het boorgat gemeten variabelen, chloride-analyses en stijghoogten. Een voorbeeld is hieronder afgebeeld. Ook bij deze vergelijking bleek de Skytem data goed overeen te komen met de boorgatmetingen.

Vergelijking DINO en DAWACO gegevens met de Skytem data in één van de putten met veel data.
Een doorsnede door de weerstandswaarden van de Skytem-metingen bij het waterwingebied van PWN op -30 m NAP. De Bergen klei is hier duidelijk waarneembaar.

Het grote voordeel van de Skytem data is de beschikbaarheid van data onder de zee en de grote puntdichtheid van de metingen. Per gebied betreft het enkele tienduizenden metingen, die een vlakdekkend beeld vormen van de verspreiding van geologische lagen en het zoet-zout grensvlak.

In volgende fases van het project zal de Bergen klei nader geanalyseerd worden en zal getracht worden de gevonden zoet-zout verdeling, ook onder zee, door een grondwaterstromings- en transportmodel te verklaren. Zie ook:

http://www.artesia-water.nl/wp-content/uploads/Hydrological-application-of-airborne-TDEM-SkyTem-along-the-Dutch-Coast-.pdf

https://pdfs.semanticscholar.org/179e/c27d9a0929855b6c4fab5158063b266d15a7.pdf